12 Imamlar hakkinda ön bilgi

[canlar43]

12 Imamlar



Anadolu Alevi inancxnda 12 Imamlar önemli bir yere sahiptir. Alevilik çeqitli inaç ve dinlerin köklü bir sentezi olmasxna raämen ismini 15. ve 16. yüzyxlda birinci imam olan ve Islam dininde de peygamberden sonra en çok tartxqxlan qahsiyeti Hz. Ali’den alxr. Dürüstlüäü, doäruluäu, cömertliäi, yardxmsever, hoqgörülü ve ezilenden yana oluqu Anadolu Aleviliäini etkilemiq; nerdeyse bütün bir inanç sistemi onun adxyla anxlxr olmuqtur.



Aleviliäin 12 Imamla organik bir baäxnxn olmamasxna nazaran çeqitli tarikatlar ve ocaklar kendilerini bu soya dahil etmiqlerdir. Anadoluda yapxlan Cemler 12 Imamx temsilen 12 Hizmetler biçiminde tertiplenmiqtir. Özellikle 15. yüzyxldan sonra gelen büyük Alevi ozanlarx 12 Imam ve Ehlibeyt sevgisini Alevi inancxnxn içine oya gibi nakxq nakxq iqlemiqlerdir.

Arap soyundan olmalarxna raämen 12 Imam ve Ehlibeyte duyulan muhabbet ve sevgi daha çok qeriat baälamxnda deäil, mistik ( tasavvuf ) boyutuyladxr. Hz. Ali’nin Islam içerisinde bir muhalefet olarak ortaya çxkmasx ve bu yüzden büyük zulümlere uäramasx Anadolu Alevilerini derinden etkilemiqtir. Çoäu zaman da Anadolu Alevileri Hz Ali’nin kaderinde kendi kaderlerini görmekteydiler.

Islamxn Hz. Ali yanlxsx yorumu olarak ortaya çxkan Qiilik, esasen Farsi kültürün Arap kültürüne karqx duyduäu bir tepkinin ürünüdür. Ancak Anadolu Aleviliäinden en az sünni Islam kadar uzaktxr. Ortodoks Islamxn bütün kurallarx (oruç, namaz, zekat, hac vs) Qiiler için de, küçük ayrxntxlar dxqxnda hemen hemen aynxdxr. 12 Imamlarxn kutsallxäx ve yüceliäi inancx dxqxnda hiç bir benzerlik yoktur. Qiilikte, cem, semah, duaz imam ya da musahipik gibi dinsel törenler ve inanç kalxplarx yoktur.

Alevilik kulaktan kulaäa, dilden dile aktarxlarak bu günlere geldiäi için tabiatxyla 12 Imamlar hakkxnda anlatxlanlar da kaynaktan çok söylenceye dayanmaktadxr.

Bilgilerin kulaktan kulaäa daäxlarak yayxldxäx toplum strüktüründen, yazxnsal alana geçmekte olan Aleviler de diäer toplumlar gibi kendi kültürel ve inançsal tarihini kayda geçmek durumundadxr 12 Imamlarx düqsel kiqilikleriyle deäil de, tarihsel kiqilikleriyle tanxmak istedik ve bu vesileyle bir takxm bilgiler edindik, bu bilgileri sizlerle paylaqmak istiyoruz.